Kuvvetli asitler metal ve tuvalet temizlemede kullanılan bileşiklerde bulunur.
En kuvvetli sülfirik asit, daha kuvvetlisi hidroklorik asittir. Alkaliler ise
asitlerden daha az ciddi zararlara yol açar. Klorlu tabletler ve çamaşır suları
alkali zehirlerdir.
Alkali veya asit kostik maddeler temas ettikleri yüzeyde yanıklara neden olur.
Yanığın ağırlığı kostik maddenin konsantrasyonuna ve temas süresine bağlıdır.
İlk haftada yanık, ikinci haftada granülasyon dokusu, üçüncü haftada fibroz gelişir.
Ağız yoluyla alınmışsa ağız içinde, retrosternal bölgede şiddetli ağrı hissedilir.
Deri ve mukozada yanıklar, renk değişikliği ve nekroz oluşur. Susuzluk hissi, kanlı
kusma gözlenir. Yutma, soluk alma ve konuşmada güçlük olur. Kollaps gelişebilir.
Asit maddenin içilmesi genellikle gastrik nekroza neden olur. Mide perforasyonu ve
peritonit gelişebilir. Alkali maddeler sıklıkla esofagusta hasar yapar. Esofagusta
perforasyon, mediastinit ve pnömoni gelişebilir ve ölümle sonlanabilir. Korozif maddenin
aspirasyonu pulmoner nekroza ve glottik ödeme neden olabilir. 1. ve 2. haftalarda
bakteriyel süperenfeksiyon, daha sonraki haftalarda esofagus darlığı oluşabilir. İlk 24
saatte esofagoskopi endikasyonu vardır. Hafif yanıklarda bile sekel(esofagusta darlık)
kalabilir.
TEDAVİ :
Kusturma ve mide lavajı kontrendikedir.
Bol miktarda su veya süt içilerek hemen korozif madde sulandırılmaya çalışılır.
Asit veya alkali ile nötralizasyon, kimyasal ısı reaksiyonu vereceği için uygulanmaz.
Karbonat veya bikarbonatlı içecekler verilmemelidir. Bunlar gaz yaparak zayıf mide duvarında perforasyona neden olabilir.
Esofagus yanığı varsa ağızdan beslenme kesilir, parenteral sıvı tedavisi uygulanır.
Esofagus yanığı belirlenmişse veya şüphesi varsa(esofagoskopi uygulanmamışsa)
Prednison 2 mg/kg/gün verilir. Tedaviye 3-4 hafta devam edilir. Tedavi sonunda baryum tetkiki
ile darlık varlığı araştırılır. Darlık varsa dilatasyon gerekebilir.
Proflaktik antibiyotik gerekli değildir.
Kostik madde cilde temas etmişse yanık bölge 15 dakika akar suda yıkanır.