Metil alkol ( odun ispirtosu , mor ispirto ), boya temizleyicisi, vernik eriticisi, vb olarak kullanılır. Sindirim, solunum ve deri yolu ile zehirlenme olabilir.
Toksisite nedeni metanolün etanol gibi alkol dehidrogenaz aracılığı ile önce formaldehide daha sonra formik aside (karınca asidi) dönüşmesidir. Formik asidin en yüksek
düzeyi 2-3 gün sonra gelişir. Narkotik etkisi etanolden daha zayıf olan metanolün vücuttan itrahı yavaştır. (en az 4 gün)
Klinik bulgular 6-40 saatlik latent devreden sonra ortaya çıkar. Ağızda methanol kokusu vardır. Görme bozukluğu ve asidoz en önemli belirtilerdir.
Hafif zehirlenme durumunda halsizlik, baş ağrısı, hafif sarhoşluk hali, karın krampları, bulantı ve kusma, fotofobi, göz ağrıları, geçici veya sürekli bulanık görme ortaya çıkar.
Hafif vakalarda 2-3 üç gün sonra düzelme başlar.
Ağır vakalarda semptomlar hızla ilerler. Solunum yüzeyelleşir (Kussmaull solunumu). Asidoz, ileri derecede siyanoz, pupillalarda genişleme (midriasis) ve reaksiyonlarında hafifleme olur.
Çocuklarda konvülziyon görülebilir. Görme bozukluğu tam körlüğe kadar ilerleyebilir. Vücut kramplarını solunum felci ve ölüm izler.
Tanı :
İleri derecede metabolik asidoz bulunuşuna ve kanda formiat düzeyinin artmış olmasına göre konur. Keza Drager tübüne alınan ekspirasyon havasının analizi de tanıya yardım eder.
TEDAVİ :
Hasta kusturulur veya %2 sodyum bikarbonatla mide lavajı yapılır. Hidrasyon sağlanır.
Asidozun düzeltilmesi tedavinin en önemli yönüdür.
Hafif vakalarda oral NaHCO3 verilir.
Ağır vakalarda 1 kısım fizyolojik serum, 2 kısım glükozlu serum ve 25 mEq/l sodyum bikarbonat içeren solüsyon İV 20 ml/kg olarak bir saatte verilir.
Parenteral sıvı tedavisine ve gerekirse sodyum bikarbonat ilavesine devam edilir.
Methanolün formik asit ve formaldehide dönüşmesini önlemek amacıyla %5 'lik etil alkol 1-1.5 ml/kg PO verilir. 4 saatlik aralarla 0.5-1 ml/kg PO veya
İV olarak 4 gün devam edilir. Etil alkol %5 'den daha konsantre olmamalı ve kan düzeyi 1-1.5 mg/ml sınırlarında tutulmalıdır.
Hızla ilerleyen ve tedaviye yanıt vermeyen olgularda hemodializ, buna olanak yoksa periton dializi uygulanır.
Huzursuzluk aşırı ise sedatifler verilir.
Formiatın uzaklaştırılması için 10 mg/kg folik asit verilir.